De graad van Merkmeester

Een oorspronkelijke graad

In de Nederlandse Vrijmetselarij noemt men de werkwijzen na de Meestergraad ook wel ‘vervolgpaden’. Deze graden zijn voornamelijk in de 18e en 19e eeuw ontstaan. De graad van Merkmeester (‘Mark Master Mason’) is daarbij een van de vroegste ontwikkelingen, gebaseerd op thema’s die al voor de 18e eeuw een rol speelden, toen de Vrijmetselarij nog slechts de graden van Entered Apprentice en Fellow Craft omvatte. De graad is mogelijk ontstaan in Schotland. Schriftelijke bronnen melden in ieder geval, dat de graad medio 18e eeuw ook in Engeland werd beoefend.

Een aantrekkelijke werkwijze

De graad van Merkmeester wordt op veel plaatsen ter wereld beoefend. Qua vorm is hij anders dan we in de Nederlandse vrijmetselarij gewend zijn. Velen in ons land vinden het echter heel verfrissend om, naast de Nederlandse maçonnerie, een ‘Engelse’ werkwijze te beoefenen. Dit enthousiasme is mogelijk te verklaren uit een aantal aspecten.

Een levendig en bezield ritueel

Het ritueel van ‘bevordering’ tot Merkmeester is beeldend en meeslepend. De kandidaat heeft een actieve rol. Hem ‘overkomt’ een gebeurtenis als ‘uit het leven gegrepen’. De uitvoering van dit ritueel vraagt van de officieren der loge inlevingsvermogen en een bezielde, vloeiende uitvoering. Vaardigheden die men hier kan ontwikkelen werpen hun vruchten af bij het werken in de symbolieke graden.

Operatieve elementen

Het ritueel bevat kenmerkende elementen waarin het gedachtengoed van de operatieven en van de vroege speculatieve ‘Masons’ zichtbaar wordt. De strekking van het ritueel is helder en toepasbaar in ieders dagelijks leven.

Inspirerend, ernstig en speels tegelijk

De sfeer in loges van Merkmeesters wordt bepaald door de hele werkwijze, die aanspoort tot vriendschap, bescheidenheid en het leveren van de best mogelijke arbeid. Toch gaat de ernst in het ritueel samen met ontspanning en plezier.

Het thema van de graad

Het karakteristieke van de Merkvrijmetselarij berust op het gegeven van de merktekens, die ieder operatief metselaar (steenhouwer) zich placht te kiezen en waarmede zijn werk kenbaar respectievelijk herkenbaar werd. Dit is een historisch gegeven, dat terug gaat tot de tijd van koning Salomo. Degene, die wel eens oude kerken of kathedralen bezoekt, zal daar in de stenen verschillende merk-tekens aantreffen.

Bij vele abdijen en kathedralen in Frankrijk en vooral in Schotland en Engeland ziet men vaak dit soort merktekens, die zichtbaar maken, dat daar bepaalde personen aan het werk geweest zijn. De merktekens werden op de gehouwen stenen aangebracht om aan te geven, dat men iets had vervaardigd met persoonlijke inzet en vakmanschap. Zo’n steen was je eigen werk. Het is deze gedachte die ten grondslag ligt aan de Merkvrijmetselarij: de gedachte, dat de mens zijn merkteken drukt in alles wat hij doet. Daarmee toont en aanvaardt de Merkmeester zijn verantwoordelijkheid, in de wetenschap dat de kwaliteit van zijn werk onscheidbaar aan zijn merk verbonden is.

Adon Hiram

Al 55 jaar is Adon Hiram de loge van Merkmeesters in de stad Groningen. Haar leden zijn afkomstig uit een groot gebied in Noord-Nederland.